Tweet deze blogpost

De laatste week op Lesbos is aangebroken, volgende week donderdag gaat ons vliegtuig om ons weer naar Nederland te brengen. Gelukkig groeit het aantal vrijwilligers in het kamp weer. Waar er toen we in het kamp begonnen slechts 15 vrijwilligers waren is dat aantal ondertussen opgelopen tot 35 en loopt het de rest van de week verder op tot zelfs 45. Met zo een aantal vrijwilligers is het toch wat makkelijker om het kamp volgende week achter ons te laten.

Daar waar wij het weekend vrij hadden is de woensdag deze week de vrije dag voor Arie. Jos heeft nog een tentamen voor zijn studie te maken, waar hij zich nog wat op voor moet bereiden, om ’s middags naar sectie B te gaan en zich daar weer in te zetten voor de jongens. Vandaag is het een erg warme dag, zodat het heerlijk is om rondom het infopoint bezig te zijn en niet in de volle zon door de jungle te klauteren. Jannie en Elise vermaken zich dan ook goed bij de luiers, waar er 20 000 per week van worden uitgedeeld. En toch zijn er met dit aantal slechts 3 luiers per kind per dag beschikbaar. Er zijn dus ontzettend veel kleine kinderen en baby’s in het kamp. Zelf houd ik me ook liever wat meer in de schaduw en kan ik de mensen bij het infopoint proberen te helpen met hun vragen. Sommige vragen zijn al zo vaak voorbij gekomen, dat ik zelf het antwoord kan geven, maar er zijn ook talloze specifieke vragen die per geval bekeken moeten worden of zaken waar ik echt geen weet van heb. Voor zulke vragen probeer ik dan zoveel mogelijk informatie van de betreffende persoon te krijgen om dan met die informatie het kantoortje in te gaan en de situatie daar uit te leggen, zodat de coördinator het kan beoordelen en een antwoord kan geven. Vaak komt de vraag voor betere huisvesting voorbij. Het is te warm om in een tent te leven of er zijn gezondheidsproblemen. Uiteraard willen we deze mensen een zo goed mogelijke plek geven en doen we daar onze uiterste best voor, maar om in aanmerking te komen voor betere huisvesting moet je toch echt dokterspapieren kunnen laten zien.

Halverwege de ochtend komt van een van de coördinatoren de vraag of ik even met een andere vrijwilliger naar het ziekenhuis wil rijden, omdat hij enkele dagen geleden iets teveel zon heeft gehad en nu zijn rug verbrand is. Bij het ziekenhuis worden de gegevens opgenomen en wordt ons verzocht om buiten in de schaduw te wachten totdat we worden geroepen. Na een uur wachten gaan we eens informeren of ze ons niet per ongeluk zijn vergeten. Dat is niet het geval wordt ons gezegd, maar de airco is kapot en wordt nu gerepareerd, dus moeten we nog maar 2 uur wachten. Wel ja, het is Griekenland en daar zijn ze niet zo van de snelheid.  

De donderdag heeft Jos zijn studiedag en gaat Arie weer naar zijn ondertussen vertrouwde plekje in sectie B. Bij de dagopening door de shift-leader (de persoon die de dag begint met de vrijwilligers en gedurende de dag de veiligheid en het welzijn van de vrijwilligers in de gaten houdt) worden er 8 vrijwilligers gevraagd om naar het warehouse te gaan. Zo een aantal betekent dat er een hoop werk te doen is en het daar dus niet saai zal zijn vandaag. Wij zijn nog niet in het warehouse geweest, dus een goede kans om daar weer eens te kijken en helpen. Volgende week woensdag komt er een vrachtwagen met goederen die een plekje in het warehouse moeten krijgen, dus alles wat er nu ligt moet geordend en zoveel mogelijk gecomprimeerd worden om ruimte te creëren voor de nieuwe goederen. De werkzaamheden variëren van het sorteren van kleding tot het herpakken van luierdoekjes tot het ordenen van de zakken gesorteerde kleding. Even een dagje met mentaal weinig indrukken, maar je wel inzetten voor de mensen in het kamp.  

Zoals iedere week volgt ook nu na de donderdag weer een vrijdag. Voor Jannie, Elise en mij de laatste werkdag van een volle werkweek. Volgende week hoeven we nog maar een paar dagen en dan is het moment van vertrek er alweer. Vrijdag betekent dat Jannie weer douchetickets uit mag delen en Elise bij de luiers de leiding heeft. En het zal jullie vast verbazen, maar Arie en Jos zijn vandaag weer samen in sectie B.

Na vorige week bij de new arrivals geklust te hebben wacht mij vandaag een nieuwe klus. De vrouwen in sectie C en D worden regelmatig door de jongens en mannen vanachter het hek bekeken of zelfs uitgescholden. Om dit tegen te gaan willen wij stalen platen op het hek monteren, zodat de mannen geen inkijk in de sectie meer hebben en de vrouwen zich veiliger voelen. Om iets aan de warmte te ontsnappen is het besluit genomen om al om 6u in te starten in plaats van de gewoonlijke 8u. Bij het halen van het gereedschap uit de opslag passeer ik het infopoint zo rond 6.45u, waar zich verbazingwekkend genoeg al ongeveer 30 vrouwen hebben verzameld om een doucheticket te halen. Pas om 8.30u wordt er gestart met het uitdelen van de tickets, dus moeten de vrouwen nog even wachten. Later blijkt dat er gedurende de week een groot aantal vrouwen voor een ticket zijn geweest, maar er tegen hen is gezegd dat ze vrijdag terug moesten komen en hoe eerder ze zouden komen, des te meer kans op een ticket. Wanneer ik om 8.15u weer bij het infopoint kom, staat er zelfs al een groep met 100 vrouwen voor een ticket. Dat betekent een drukke ochtend voor Jannie.

Bij het werk in sectie C en D komen de vrouwen die er wonen, de vrijwilligers en de Griekse medewerkers af en toe eens even kijken wat we allemaal aan het doen zijn. Hoe verder we vorderen, des te blijer staan de gezichten van al die mensen. Wat een mooi en dankbaar werk is het om deze vrouwen een stukje veiligheid te kunnen geven.  

En jawel, daar is de zaterdag weer. Arie en Jos prijzen zich weer gelukkig in sectie B, terwijl de rest van de groep geniet van een ontspannen vrije dag. Kortom een dag waarop niet veel bijzonders over te vermelden is.  

Voor het eerst sinds weken is Arie ook een keer vrij op de zondag. Jos vertrekt na de ochtendkerkdienst richting het kamp om daar tot 19u aan de slag te gaan. De rest houdt zich rustig met het luisteren/kijken van de kerkdiensten in Nederland en genieten van de zee. Omdat het onze laatste zondag op Lesbos is hebben we met de Duitsers en de nieuwe groep Nederlanders afgesproken om met elkaar te eten en daarna een Bijbelstudie te houden met pastor Tim. Tim is een Amerikaanse evangelist die sinds een aantal jaren werkzaam is op Lesbos in dienst van Eurorelief. Vorige week hebben we ook een Bijbelstudie met Tim gehad en wilde hij zeer graag nog een keer komen. Tegelijkertijd was het een dag die je maar een keer in het jaar mee maakt, je verjaardag. Of te wel hebben we mijn verjaardag meer gelijk internationaal gevierd met een groepje Nederlanders, Duitsers en een paar Amerikanen en dat in Griekenland.  

Dan is het alweer maandag, nog 2 dagen werken, een vrije dag en dan moeten we het kamp en de mensen achter laten om zelf weer ons ‘normale’ leven in Nederland op te pakken. Wat is eigenlijk normaal? Dat we ons in Nederland druk maken om kleine dingen, die er eigenlijk niet toe doen terwijl de mensen hier in het kamp niet verder komen als overleven. Hoe graag zouden deze mensen, het enige verschil tussen hen en mij is dat mijn wieg in West-Europa stond en die van hen niet, een veilige plek hebben om te wonen, waar ze niet langer bang hoeven te zijn dat hen iets overkomt.

Bij de ochtendbriefing wordt ons verteld dat het onrustig is in het kamp, omdat er vannacht een overval is geweest, waarbij er tenminste een Afrikaans persoon om het leven is gekomen. Als gevolg hiervan is er een protest gaande voor het hek van Easso (de plek waar interviews worden afgenomen en mensen te horen krijgen of ze in Europa mogen blijven of terug worden gestuurd naar hun eigen land). Een protest waarin er aandacht wordt gevraagd voor de onveilige situatie waarin deze Afrikaanse mensen zich bevinden. Ze voelen zich achtergesteld ten opzichte van de Afghanen. Met stukken karton, waar leuzen op zijn geschreven, en een hoop herrie proberen ze hun punt te maken.

De vrijwilligers wordt verteld goed op te letten en niet alleen het kamp in te gaan, maar altijd met duo’s. Zo proberen we toch de werkzaamheden zoveel mogelijk doorgang te laten vinden, want er is nog erg veel te doen. Halverwege de ochtend zien we een zwarte rookpluim vanuit het kamp opstijgen. Samen met een andere vrijwilliger wordt ik erheen gestuurd met een brandblusser om te gaan inspecteren wat er aan de hand is en indien nodig de brand te blussen. Bij de plek des onheils aangekomen kijkt een man ons enigszins verward aan wat wij met die brandblussers komen doen. Hij is gewoon zijn oven aan het opstarten om straks brood te kunnen bakken. Hij beseft echter niet dat de olijftakken met bladeren een dikke rookwalm ontwikkelen en wij dan in moeten grijpen. Na het uitgelegd te hebben beloofd hij te proberen om minder rook te produceren.

Omdat het in het kamp steeds onrustiger wordt worden de vrijwilligers bij het infopoint gehouden en worden alleen de strikt noodzakelijke werkzaamheden opgepakt. De shift-leader vraagt mij om naar het vliegveld te rijden en de nieuwe groep Nederlandse vrijwilligers daar op te halen. In het kamp kan er toch even niet zoveel gedaan worden en hij heeft nog een chauffeur nodig. Terwijl ik naar het vliegveld ben, wordt de situatie in het kamp nog grimmiger, de eerste stenen worden al naar de gewone politie gegooid. Dit is het moment dat een evacuatie wordt begonnen. De veiligheid van de vrijwilligers kan niet langer gewaarborgd worden, dus moeten alle vrijwilligers het kamp uit. Met dat de vrijwilligers het kamp verlaten komt de oproerpolitie het kamp binnen met traangas, schilden en knuppels, om zo de protesterende menigte uiteen te drijven. Ondanks dat de dag al om 14u ten einde is in het kamp is het toch een heftige dag. Hopelijk is de rust morgen weer terug in het kamp en kunnen we ons werk weer normaal uitvoeren. 

En dan is daar die dag waar we het niet over wilden hebben, maar nu toch hebben geaccepteerd: de laatste werkdag in het kamp. Jos en Arie gaan sectie B weer in om zich een laatste dag te ontfermen over deze minderjarige jongens die zoveel missen. De rest vult de dag weer met housen en senses. Bij het binnengaan van het kamp hangt er nog een geladen sfeer en is er opnieuw een protest gaande van de Afrikaanse mensen. Het protest is nu groter en grimmiger als gisteren. Het nieuws dat er een Afrikaanse man is omgekomen bij een beroving van zijn telefoon heeft meer mensen bereikt. Je proeft het verdriet, de woede en de pijn die zich meester maakt van deze mensen. Gevlucht uit een onveilige situatie, aangekomen in Europa en dan nog steeds niet veilig. De oproerpolitie staat al buiten het kamp klaar om in te grijpen als dat nodig is. Of ze ook daadwerkelijk het kamp vandaag weer in zijn geweest weten we niet, maar in de loop van de ochtend keert de rust weer weder en lost het protest op.

Terwijl Jannie en ik door het kamp lopen worden we door een jonge Afrikaanse man aangesproken. Een paar weken geleden zijn we bij hem in de iso geweest om te sensen, mensen de housen en bedden te bouwen. Hij vertelt ons dat de jongen die is omgekomen een van zijn beste vrienden was. Zaterdag hadden ze nog een spelletje met elkaar gespeeld. Zijn vriend vroeg hem zondag ook te komen, maar hij was naar de kerk en was erg moe dus zag het niet zitten en beloofde elkaar maandag weer te zien. Maar in de nacht van zondag op maandag overleed zijn vriend aan steekwonden en zagen zij elkaar nooit meer. Zo een verhaal breekt je hart en laat de tranen in je ogen opkomen. Wat een ellende en gebrokenheid dragen deze mensen met zich mee. Het enige wat je kan doen is een arm om zijn schouder slaan en naar zijn verhaal luisteren. Woorden schieten tekort, maar toch mogen we hem ook nu wijzen op Gods ontferming en almacht. Wetend dat God alleen echt vrede en rust kan geven. Zowel voor deze jonge man, als voor alle andere vluchtelingen, maar ook voor ons als ‘vrije’ westerlingen. Wij hoeven niet direct bang te zijn om vannacht met een overval doodgestoken te worden, maar wie zegt dat wij volgende week nog leven?

Hiermee laten we het kamp achter ons en gaan wij vervuld van verdriet om de situatie, maar ook dankbaarheid voor ons eigen leven weer terug naar het hotel. Ruim 16 000 mensen achterlatend in mensonwaardige omstandigheden. Wetend dat we onszelf hebben gegeven om er voor deze mensen te zijn en tegelijkertijd hebben we ook zoveel van deze mensen mogen leren. Mensen die in hun thuisland een goede baan hadden of die welvarend waren, maar alles achter zich hebben moeten laten om te vluchten voor hun leven. En Nederland durft dan nog te zeggen dat Afghanistan een veilig land is? Hoe eigengereid zijn we. Is die portemonnee dan toch echt belangrijker dan al deze mensenlevens. Verschillende Europese landen nemen kinderen op, maar Nederland is een van de weinige die het niet wil en weg kijkt. En toch is het wel het land waar we geboren zijn en waar we veilig zijn. 

Naast dat we als vrijwilliger op het eiland zijn, zijn we buiten werktijd ook toerist. Dus laten we onze laatste vrije dag met elkaar dan maar ook zo besteden en genieten van de natuur op het eiland. Het westen van het eiland hebben we nog niet gezien, Lesbos is ongeveer net zo groot als de provincie Utrecht. Van onze verblijfplaats in Panagiouda naar Sigris, het meest westelijke dorp op het eiland is ongeveer 90km, Hier in Griekenland is dat met de auto een kleine 2 uur rijden, want de weg is niet zo vlak als thuis en slingert over en langs bergen heen. Wat een verschil met de oostkant van het eiland waar we verblijven. Waar op het grootste deel van het eiland veel olijfgaarden en bossen te vinden zijn is het in het westen kaal en droog en is er maar weinig begroeiing te vinden.

Het enige wat ons nog rest is de terugreis naar huis donderdag, om daarna de verhalen die wij te horen hebben gekregen thuis verder te vertellen. Wetend dat sommigen oprecht geïnteresseerd zijn en geraakt worden en anderen het alleen uit gewoonte vragen en eigenlijk helemaal geen zin hebben in deze verhalen. In wie je je ook herkent, vergeet deze mensen, van wie we de verhalen hebben geprobeerd te laten zien, niet in je gebed mee te nemen. Het zijn net als jij en ik door God geschapen mensen, voor wie wij ook hebben te zorgen, Sommigen van ons zullen vanuit hun eigen huis helpen door te bidden, anderen krijgen de kans om hen te ontmoeten en een arm om hen heen te slaan en zo te helpen. Maar weet dat het niet uitmaakt hoe je helpt, als je het maar doet!